Heavy rains महाराष्ट्रातील शेतकरी आणि नागरिकांसाठी महत्त्वाची बातमी आहे. प्रतिष्ठित हवामान तज्ञांनी राज्यात आगामी दिवसांत तीव्र हवामान बदलांचा अंदाज व्यक्त केला आहे. २१ मे ते २४ मे या कालावधीत राज्यभरात मोठ्या प्रमाणावर पर्जन्यवृष्टी होण्याची प्रबळ शक्यता दिसत आहे.
वातावरणातील दाबाचे बदल
हवामान संशोधकांच्या मते, बुधवार आणि गुरुवारच्या दिवसांत राज्यावरील वायुदाब लक्षणीयरीत्या घसरून १००२ हेक्टोपास्कल इतका होईल. त्यानंतर शुक्रवार आणि शनिवारी हा दाब आणखी कमी होऊन १००० हेक्टोपास्कलच्या पातळीवर पोहोचेल. या वायुदाबातील घसरणीमुळे राज्यावर निम्नदाबाचे तीव्र क्षेत्र निर्माण होणार असून, त्याचा परिणाम म्हणून मोठ्या प्रमाणावर वर्षाव होण्याची अपेक्षा आहे.
समुद्रातील चक्रीवादळाची स्थिती
गुरुवारी अरबी समुद्राच्या काही भागात, विशेषतः रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यांच्या समुद्रकिनाऱ्यालगतच्या भागात चक्रीवादळाची निर्मिती होण्याचे प्रबळ संकेत आहेत. हे वादळ शनिवारपर्यंत गुजरातच्या किनारपट्टीच्या दिशेने गतिमान होण्याची शक्यता आहे. सुदैवाने, हे चक्रीवादळ महाराष्ट्राच्या मुख्य भूभागाकडे येत नसल्याने राज्याला प्रत्यक्ष धोका नाही. तथापि, या हवामानी प्रणालीच्या प्रभावामुळे सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात अत्यधिक पर्जन्यवृष्टी होण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
प्रादेशिक पावसाचे वितरण
कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्र
सिंधुदुर्ग, रत्नागिरी, रायगड, कोल्हापूर, सांगली, सातारा, सोलापूर, पुणे आणि अहमदनगर या जिल्ह्यांमध्ये बुधवार आणि गुरुवारी तीव्र वर्षावाची अपेक्षा आहे. या भागांमध्ये राहणाऱ्या लोकांनी आवश्यक खबरदारी घेणे गरजेचे आहे.
उत्तर महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भ
या प्रदेशांमध्ये मध्यम स्वरूपाचा पाऊस होण्याची शक्यता आहे. जरी तीव्रता कमी असली तरी, या भागातील शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांची योग्य काळजी घेणे आवश्यक आहे.
पावसास अनुकूल कारणे
वर्तमान हवामानी परिस्थितीचे विश्लेषण करताना असे दिसून येते की मान्सून श्रीलंका आणि बंगालच्या उपसागरात पोहोचला आहे. आंध्रप्रदेशाच्या किनारपट्टीजवळील समुद्री पाण्याचे तापमान ३१ अंश सेल्सिअसपर्यंत वाढले आहे. या वाढीव तापमानामुळे बाष्पीभवनाची गती तीव्र झाली असून, त्यातून मोठ्या प्रमाणावर ढगांची निर्मिती होत आहे.
प्रशांत महासागरातील पाण्याचे तापमान तुलनेने कमी असल्याने ‘ला निना’चा हलका प्रभाव अजूनही कायम आहे. यामुळे आगामी आठवडाभर राज्यात ढगाळ हवामान आणि पर्जन्यवृष्टीची शक्यता कायम राहणार आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे मार्गदर्शन
जलनिकास व्यवस्थापन
जास्त पाऊस होणाऱ्या भागांमध्ये शेतातील अतिरिक्त पाण्याची निकास तातडीने करावी. पाण्याचा साठा शेतीसाठी हानिकारक ठरू शकतो.
लागवडीचे नियोजन
पावसामध्ये योग्य संधी मिळताच हळद आणि आल्याची लागवड पूर्ण करावी. या पिकांसाठी ही योग्य वेळ आहे.
पिकांची काढणी
भुईमूग आणि उन्हाळी बाजरी यांची कापणी पावसात थोडी उघडीप मिळताच करून ती सुरक्षित ठिकाणी साठवावी. विलंब केल्यास पिकांचे नुकसान होण्याची शक्यता आहे.
फळबागा व्यवस्थापन
आंब्याच्या बागांमध्ये फळांची पक्वता पाहून योग्य वेळी त्यांची काढणी करावी. पक्व फळे झाडावर राहिल्यास ती खराब होण्याचा धोका आहे.
शेतकऱ्यांच्या सामान्य प्रश्नांची उत्तरे
योग्य पेरणीचा काळ
सोयाबीन आणि मक्याची पेरणी जूनच्या पहिल्या आठवड्यात करणे उत्तम. कापसाची लागवड मे महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्यात करता येईल.
मातीतील ओलावा
धुळवा पेरणी टाळून जमिनीत पुरेसा ओलावा आल्यावरच पेरणी करावी. यामुळे पिकांची वाढ चांगली होते आणि अधिक उत्पादन मिळते.
यंदाच्या वर्षावाचा अंदाज
हवामान तज्ञांच्या मते, यावर्षी मान्सूनपूर्व पाऊस असो किंवा नियमित मान्सून, दोन्ही प्रकारच्या पावसाचे प्रमाण सामान्यपेक्षा जास्त होण्याची शक्यता आहे. या परिस्थितीमुळे शेतातील पूर्व-तयारीची कामे, ऊसाला खत देण्याची कामे, हळदीची लागवड आणि कापसाची पेरणी यांमध्ये विलंब झाला आहे.
शेतकऱ्यांसाठी विशेष सल्ला
पावसामुळे वेळोवेळी उघडीप मिळण्याची शक्यता कमी असल्याने, जेव्हा योग्य संधी मिळेल तेव्हा सर्व आवश्यक कामे पूर्ण करावीत. काढणीला आलेल्या पिकांची तातडीने काढणी करणे गरजेचे आहे, कारण नंतर योग्य संधी मिळणे कठीण होऊ शकते.
महत्त्वाची सूचना: वरील माहिती ऑनलाइन स्रोतांवरून संकलित केली आहे. वाचकांनी या माहितीचा वापर करण्यापूर्वी स्थानिक हवामान खात्याचा सल्ला घ्यावा आणि अधिकृत स्रोतांकडून पुष्टी करावी. शेती संबंधी निर्णय घेण्यापूर्वी कृषी तज्ञांचा सल्ला घेणे अत्यावश्यक आहे. हवामानाचे अंदाज बदलू शकतात, त्यामुळे नवीनतम अपडेट्ससाठी अधिकृत हवामान सेवांशी संपर्क साधावा. या लेखातील माहितीच्या आधारावर घेतलेल्या कोणत्याही निर्णयाची जबाबदारी वाचकांची स्वतःची राहील.